OSHA 1910.147 STANDARTI(Tehlikeli Enerjinin Kontrolü, Kilitleme Etiketleme)
Herhangi bir makina veya cihazın beklenmedik bir anda çalışması veya bir hattan tehlikeli madde deşarj olması ile çalışanlara zarar vermesini önlemek için uygulanacak kilitleme ve etiketleme yöntemidir.
Herhangi bir makina veya cihazın beklenmedik bir anda çalışması ölüme kadar varabilen önemli iş kazalarına sebebiyet verebilir. Bunu önlemenin en uygun yolu makina veya hatların bakım, temizlik veya tamir gibi işlemlerden önce (bazı örnekler: ekipman hareketli parçalarının temizliği , sıkışmış hareketli parçaların gevşetilmesi , ekipman koruyucularının sökülmesi) kilitlenmesi ve etiketlenmesidir.
Normal üretim operasyonları bu standardı kapsamaz.
Normal operasyon esnasında yapılan bakım, tamir işlemleri bu standardı kapsar.
Beklenmedik bir güç verme veya çalıştırma ya da depolanan enerjinin serbest kalmasının yaralanmaya neden olabileceği makineler ve donanımın kullanımı, servis işlemleri ve bakımına dahil olan her kişinin donanıma bir LOTO kilidi uygulaması zorunluluğu vardır. LOTO kilidi, kişiler ve onların özel kontrol alanında tanımlanabilir olmalıdır.
Alternatif etkili bilir koruma yönteminin kullanıldığı küçük servis işlemleri için çalışanlar LOTO gerekliliği dışında tutulmaktadır.
Bu istisnanın geçerli olması için aşağıdaki şartların tümünü karşılanmalıdır:
- İşlemler, kapsamlı bir demontajın gerekli olmadığı durumlarda yaralanma riski olmaksızın gerçekleştirilen tıkanıklıkları giderme, küçük çaplı temizlik veya ayarlamalar veya yağlama dahil olmak üzere normal üretim faaliyetleri esnasında gerçekleştirilmeli ve bu faaliyetlere özel olmalıdır.
- İşlem şu özelliklere sahip olmalıdır:
- Rutin (düzenli bir prosedür ve oluşturulan uygulamalara uygun)
- Tekrarlı (üretim işlemi veya döngüsünün parçası olarak tekrarlanan) ve
- Entegre (söz konusu faaliyete özgü).
Bu istisnanın geçerli olması için standartlarda belirtildiği gibi belgelendirilmiş bir risk değerlendirmesi gerçekleştirilmeli ve tanımlanan risk seviyesi için uygun koruma sağlanmalıdır
Amaç:
Bu standart, makine ve donanım üzerinde veya etrafında, beklenmedik bir andaki çalıştırmanın yaralanmalara neden olabileceği işler yapılırken (ayarlamalar yapma, tıkanıklıkları giderme, servis işlemleri veya bakım dahil olmak ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) enerjiyi kontrol etmeye ilişkin gereklilikleri tanımlamaktadır.
Tanımlar:
1. Etkilenen Çalışan:
Makina, ekipman, veya sistemlerin bakım, veya servis faaliyetleri sonucunda kilitleme etiketleme yapılarak o alanda, makinada çalışan kişiler
2. Yetkili Kişiler
Makina, ekipman, veya sistemlerin bakım, veya servis faaliyetleri sırasında etiketleme –kilitleme sistemlerini kuran kişiler. Etkilenen kişilerin sorumlulukları dahilinde ilgili makina veya alanda etiketleme kilitleme yapıldıktan sonra servis ve bakım faaliyetinin yürütülmesi olması halinde yetkili kişiler ile etkilenen kişiler ile aynı olabilir.
3. Enerjinin olmaması hali:
Elektrik bağlantısı veya potansiyel enerjinin olmaması hali
4. Enerjili ekipman:
Herhangi bir enerji kaynağına, kalıntı enerjiye veya depolanmış enerjiye sahip ekipman.
5. Elektriksel olarak Güvenli Çalışma Durumu
Üzerinde veya yakınında çalışılacak iletken veya devre parçasının elektrikli parçalardan bağlantısının kesildiği, bu prosedüre göre kilitlendiği/etiketlendiği, gerilimin yokluğundan emin olmak için test edildiği ve gerekli görülürse topraklandığı bir durumdur.
6. Enerji kaynağı:
Elektrik, mekanik, ısı, hidrolik, pnömatik, kimyasal, ve diğer her türlü enerji
7. Kilitleme
Kilitleme aparatının kullanılması ile makina, ekipman üzerindeki enerjinin izole edilmesini sağlayan ve ancak bu ekipman çıkarıldığında eski haline dönebilme prosesi
8. Kilitleme aparatı:
Makina, ekipman üzerine takıldığında enerjinin izole edilmesini sağlayan aparatlardır.
9. Basit ekipman değişikliği:
Rutin, tekrar eden, ve tamamlayıcı olarak normal operasyon sırasında yapılması gerekli basit ekipman değişiklikleri. Bu şartlar altında kilitleme etiketleme yapılmasına gerek yoktur.
10. Etiketleme ve etiketleme aparatı:
Makina ve ekipmanın enerjisinin kilitleme yapılarak izole edilmesi ve bunun çalışanlara bilgi vermesini sağlama amacıyla etiketleme aparatı ile etiketlemenin yapılması
11. Normal Çalışma:
Ekipmanın veya makinenin beklenen üretim fonksiyonunu yerine getirmesini ifade eder. Ekipman veya makinada kilitlemeler kaldırılmış ve enerji verme işlemi yapılmıştır.
12. Bakım ve Kontrol Çalışması:
İşletmesel, planlı veya arıza durumlarında işletme veya bakım çalışanları tarafından yapılacak kontrol ve bakım faaliyetlerini ifade eder.
LOTO prosedüründe kapsam, amaç, yetkilendirme, kurallar, tehlikeli enerjinin kontrolü ile ilgili teknikler açık bir şekilde belirtilmelidir.
Tehlikeli enerjinin kontrol edilmesi için gücü kesme adımları, izolasyon, blokaj, makine güvenliği ya da ekipmanları ile ilgili adımlar belirlenmelidir.
Kilitleme ekipmanlarının yer değiştirilmesi, kaldırılması ya da transferi ile ilgili sorumluluklar belirlenmelidir.
Kilit ve Etiketlerin özellikleri:
1) Kilitler:
Tesisteki diğer tüm kilitlerden ayırt edilebilir olmalıdır. (özel şekil, renk ve/veya tip).
LOTO kilitleri, enerji kontrolü dışındaki hiçbir amaç için kullanılmamalıdır.
Kişisel kilitler ayrı ayrı kilitlenmeli ve anahtarlar, kilidi uygulayan kişinin tam kontrolü altında olmalıdır.
Kullanım esnasında tüm kişisel kilitler üzerinde kişisel tanımlayıcılar (ad etiketleri, kimlik etiketleri veya işlemeler) bulunmalıdır.
2) Etiketler:
LOTO için kullanılan etiketler tekdüze olmalı, kolay çıkartmaya yeterli dayanıklı olmalı ve kilide takılmalıdır. Kilitlerin kullanılamadığı yerlerde, etiketler kilidin takılabileceği noktaya yerleştirilmelidir ve bu mümkün değilse, etiket enerji izolasyon noktasının üzerine yerleştirilmelidir. Bu mümkün değilse etiket aleti çalıştırma girişiminde bulunan kişi tarafından derhal görülebilecek bir konumda mümkün olduğunca güvenli olarak takılmalıdır.
Etiketler "ÇALIŞTIRMAYIN", "AÇMAYIN" "ELEKTRİK VERMEYİN" gibi uygun uyarılar taşımalıdır.
Etiketler, etkilenen kişiler, yetkili kişiler ve diğer çalışanlar tarafından anlaşılabilir olmalıdır.
Etiketler fabrikadaki çevresel koşullar düşünülerek dayanıklı olmalıdır.
3) Kilitleme Ekipmanları:
Kilitleme ekipmanları, Kilitlerle birlikte kullanıldığında şalter veya valflerle kullanıldığında kırılmaya, direnmeye karşı yeterli sağlamlıkta olmalıdır.
Periyodik Denetimler:
LOTO ile uyumluluğu sağlamak için amirler ve yöneticilerin periyodik olarak çalışmayla ilgili kilitlemeleri gözlemlemesini gerektiren tanımlanmış bir prosedür. Tüm ihlaller araştırılmalı ve gereken işlem yapılmalıdır.
Ekipman ve Makina spesifik prosedür ve talimatlar sistemin doğru işlemesi açısından özellikle koruyucu bakım çalışmaları sonrasında gözden geçirilmelidir. Bu talimatlar ilgili alanda gerekli korumaların ve tanımlamaların doğru yapıldığını göstermelidir. Herhangi bir değişiklik veya revizyon gerekmesi halinde, ilgili sorumlu hemen bu değişikliği yapmalıdır.
Enerji kontrol prosedürünün uygulanması:
1. Güç Kesme için Hazırlık:
Yetkili kişi, etkilenen ya da yetkili kişiler makinaya enerji vermeden önce, enerji izolasyon işlemlerinin nasıl (ve hangi sıralamayla) yapılması gerektiği ve her türlü özel ekipman ve kişisel koruyucu ekipman gereklilikleri için kilitleme/etiketleme usullerini tanımlar.
2. Makina ya da ekipmanın enerjisinin kesilmesi:
Makine ya da ekipmanın, belirlenmiş prosedürlere göre gücü kesilmelidir.
3. Makina ya da ekipman izolasyonu:
Üretici tarafından sağlanmış olan izolasyon cihazları kullanılarak, ekipman tüm enerji besleme kaynaklarından izole edilir (elektrik, basınç, ısı, vb.).
4. Kilitleme ya da etiketleme uygulaması:
Kilitleme Etiketleme ekipmanları yetkili kişiler tarafından tüm enerji izolasyon noktalarına takılmalıdır.
5. Artık Enerjinin Boşaltılması:
Ekipman izolasyon cihazları ekipmanda enerji kalmadığını garanti edemez. Kalan enerjinin boşaltılması gereklidir.
6. Kontrol:
Makine yada ekipmanda enerjinin kalmadığı doğrulanmalıdır.
Kilitleme-Etiketleme Ekipmanlarının Kaldırılması: Kilitleme-Etiketleme ekipmanları kaldırılmadan önce, yetkili kişi tarafından aşağıdaki kontroller yapılmalıdır.
1. Makine veya ekipmanı, araç gereç veya gevşek olabilecek parçalar bakımından incelenir. Ekipman ve çevresi gerekli olmayan cisimlerin (el aletleri ve yedek parçalar gibi) uzaklaştırıldığından, tüm parçaların çalışacak şekilde bağlandığından emin olmak için alan kontrol edilmelidir.
2. Tüm ilgili çalışanlara, tamir ve bakımın tamamlandığı ve ekipmanın kullanıma hazır olduğu bilgisi verilir. Çalışma alanındaki tüm personelin emniyetli mesafede olması sağlanır. Enerji vermeden önce, tüm personel uzakta durmaları için uyarılmalıdır.
3. Her kilitleme etiketleme ekipmanı kilitleme işini gerçekleştiren kişi tarafından çıkarılmalıdır.
Grup Kilitlemesi:
Yetkili kişi, tüm kilitleme/etiketleme cihazlarının anahtarlarını bir kutuya yerleştirir, sonra bu kutuyu kapatmak için kendine ait asma kilidi takar.
Sonra, ekipman üzerinde çalışma yapan her bir kişi kutuya kendi asma kilidini takar.
Böylece, kutu sadece tüm asma kilitler söküldüğü zaman kilitleme/etiketleme Yöneticisi tarafından açılabilir ve ekipman yeniden işe verilebilir.
Vardiya Değişimi:
Vardiya değişimi LOTO uygulama noktasında yapılır. Yeni gelen çalışan, Görsel LOTO saha talimatına göre kilitleme yapıldığını kontrol eder.
- Çalışmasını tamamlayan personel kişisel emniyet kilidini ve etiketi söker.
- Vardiya bitiminde yapılan iş tamamlanmadığında, ortak alan kilidi kullanılır. Kilit takıldıktan sonra anahtar, yeni gelen çalışana teslim edilir.
- Yeni gelen çalışan ortak alan kilidini söker, kendi kişisel kilit ve etiketini takar.